پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

ترامپ احتمالاً به سرعت وارد عمل خواهد شد، اما سؤال اصلی این است که آیا سیاست‌های او توان دوام خواهند داشت؟ دوره دوم ریاست‌جمهوری او با اخراج‌های گسترده‌ای که بلافاصله پس از مراسم تحلیف آغاز می‌شوند، همراه خواهد بود. هنگامی که تب و تاب اولیه فروکش کند و چهره قدرت دیگر جذابیت گذشته را نداشته باشد، این بر عهده ترامپ خواهد بود که نبرد‌های دشوارتری را برای جلب حمایت مردم آغاز کند تا میراثی ماندگار از خود برجای بگذارد.

سیاست در کشورهای جهان سوم امری،محرمانه و بعضا انحصاری قلمداد می شود در حالی که در اصل امری همگانی و مشارکتی است. سیاست همانند سایر حوزه ها و نهادهای اجتماعی، نیازمند تخصص و فناوری و الزاما سیاستگذاری است. وقتی سیاست را به سلیقه، انحصار، ادعا و بدعت تقلیل داده و محدود می کنیم ، مشارکت همگانی و تخصص گرایی از درونش رخت بر بسته و تبدیل به پدیده ایجاد نظم از راه سرکوب می شود. اشتباهی که غالب دیکتاتورها ، حکومت های تمامیت طلب و دولت های کودتا ، مرتکب آن می شوند. در دیدگاه سیاسیون در چنین جوامعی ، دموکراسی معنا نداشته و در حداکثر موارد، دادن حق رای به مردم برای انتخاب از بین گزینه های تعیین شده توسط سیاسیون است. این در حالی است که در معنای واقعی، دموکراسی یعنی حق و توان مردم در مواجهه و برخورد با کانون های قدرت. چنین برداشتی از دموکراسی، سیاست را تحت نظارت اجتماع قرار می دهد نه اینکه اجتماع تابع سیاست باشد. سقوط حکومت اسد ، درس های خوبی برای کشورهای گوناگون و دولت های مختلف می تواند داشته باشد. غلامعلی دهقان معتقد است که در نیم قرن گذشته خاورمیانه شاهد سقوط حکمران‌ها بوده که در سقوط‌شان عوامل متعدد ولی مشترکی وجود داشته است. دلیل اول مشترک سقوط این حاکمان این بود که در این کشورها چیزی به اسم مشارکت سیاسی مردم به معنای واقعی کلمه وجود نداشت. به تعبیری این رهبران به مقوله‌ای تحت عنوان توسعه سیاسی بی‌توجه بودند. در این کشورها اگر مشارکتی بود هم صرفا جنبه نمایشی و تصنعی داشت. وقتی توسعه سیاسی مفقود شد و مردم در امر سیاست کشور برای خود نقشی قائل نبودند، بدیهی است‌ در روزهای سرنوشت که پای نظام سیاسی کشور در میان است، به میدان نخواهند آمد.شخصی شدن قدرت و دور شدن از آحاد ملت زیربنای سیاست کشور را متزلزل و به تعبیری لق می‌کند و کافی است تندبادی بوزد و همه چیز را ویران کند. اتفاقی که در این کشورها رخ داد. به همین دلیل من معتقدم باید منافذ حضور مردم در امور سیاست را همیشه باز نگه داشت نه اینکه با بهانه‌های مختلف آنها را مسدود کرد. دومین ویژگی مشترک دولت های ساقط شده،اتخاذ رویکرد امنیتی در اداره کشور و دل خوش بودن به درآمدهای ناشی از اقتصاد رانتیر بوده(دولت رانتیر دولتی است که بیش از چهل درصد درآمدش از صادرات یک کالا تامین می‌شود) تا توده مردم در آرامش کاذب بسر برده و دور از دنیای سیاست باشند.دولت‌های ‌رانتیر پول و رانت می‌دهند و قدرت می‌گیرند. برخلاف کشورهای پیشرفته که مالیات می‌گیرند و‌ به جامعه قدرت می‌دهند. وقتی‌ دولت‌ رانتیر‌ شکل گرفت‌‌ دولت‌ها جا‌معه و شهروندان را به خود وابسته می‌کنند و نیازی هم به مشارکت واقعی و ‌حضور نخبگان سیاسی و‌ مشارکت طبقه متوسط نمی‌بینند. سومین عامل مهم سقوط حاکم در این کشورها شکل نگرفتن حتی یک طبقه اجتماعی حامی حکومت بوده است. کشورهای جهان سوم باید برای عبور از مرحله‌گذار به توسعه همه‌جانبه از حمایت بخشی از جامعه برخوردار باشند. در این کشورها هیچگاه طبقه حامی که در روزهای سخت به میان‌ آید ایجاد نشد. برای همین با یک تندباد سیاسی همه چیز یک شبه از میان رفت.در خصوص سوریه، واقعیت این است که اوضاع سوریه از دست جریان حاکم خارج و مخالفان اسد خیلی زود دست بالا را در تحولات جاری پیدا کردند. شرایط به شکلی بود که انگار نه حامیان بین‌المللی وی و نه موافقین داخلی عزمی برای حمایت از اسد نداشتند.

اینکه رؤسای‌جمهور پس از آنکه بالاترین مقام اجرایی و دومین مقام پس از رهبری می‌شوند و دوره‌شان به پایان می ‎رسد و از آن مقام فاصله می‎ گیرند، چگونه باید به فعالیت‌شان ادامه داده و چگونه از تجربیات‌شان بهره برده شود، موضوعی قابل اهمیت و قابل تأمل بوده که چندین وجه از جمله امکات و زیرساخت‌های در اختیار انان را در بر می‌گیرد. کشور‌های توسعه‌یافته سیاسی معمولاً قوانین حمایتی مشخصی را برای رؤسای‌جمهور سابق یا نخست‌وزیران سابق که بنوعی چهره‌های ملی مهم محسوب می‌شوند، وضع کرده‌‎اند. در ایران تا قبل از سال ۱۳۸۴، صحبتی از این موضوع در قانون نیامده بود. اولین رئیس‌جمهور که ابوالحسن بنی‌صدر بود و در نیمه راه از کشور خارج شد، دومین رئیس‌جمهور هم که محمدعلی رجایی بود و در انفجار دفتر نخست‌وزیری ترور شد و سومین رئیس‌جمهوری کشورمان هم که پیش از پایان ریاست‌جمهوری در پی رحلت امام خمینی به عنوان رهبر معرفی شد. اکبر هاشمی‌رفسنجانی نیز که در مقام رئیس مجمع تشخیص مصلحت در همه سال‌های ریاست‌جمهوری‌اش نقش‌آفرینی می‌کرد و پس از پایان دوره نیز آن جایگاه را داشت و در کاخ مرمر که در اختیار مجمع تشخیص مصلحت بود، احتمالاً ضرورتی در این زمینه ندیده بود. تا اینکه به دوره خاتمی و تلاش‌اش برای اصلاحات و توسعه سیاسی می‎رسیم و داستان از همین جا شروع شد. متن تهیه شده توسط سمیه متقی دبیر گروه سیاست هم میهن آنلاین، دارای اشارات خوبی به این موضوع است.

سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی و غالباً شخصی‌گرایانه دونالد ترامپ ممکن است هم در عرصه داخلی و هم در سطح جهانی بی‌ثباتی بیشتری ایجاد کند. سیاست خارجی ترامپ احتمالاً بر تهدید منافع اتحادیه اروپا، تشدید رقابت با چین و کاهش حمایت‌ها از اوکراین متمرکز خواهد شد. در عرصه داخلی، تداوم سیاست‌های تفرقه‌افکنانه و تلاش برای تمرکز قدرت، جامعه آمریکا را بیش از پیش دو قطبی کرده و زیرساخت‌های دموکراتیک آن را تضعیف خواهد کرد.

دکتر محمد محمودی کیا عضو هیأت علمی پژوهشکده امام خمینی(س) و انقلاب اسلامی در یادداشتی نوشت: توسعه سیاسی همواره تابعی از وضعیت فرهنگ سیاسی هر جامعه‌ای است؛ لذا اصلاح و بازترمیم فرهنگ سیاسی نخبگان، مقدم بر تعقیب سیاست‌های توسعه سیاسی در سطح جامعه و نهاد دولت است؛ همان‌گونه که در جامعه ایرانی امروز، اصلاح در ساختار اقتصادی مقدم بر اصلاح در ساختار سیاسی است؛ بنابراین چنان‌چه بخواهیم در مسیر توسعه‌یافتگی حرکت کنیم لازم است ابتدائاً اشکالی منطقی و متوازن از توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را تجربه نماییم و در آخرین ایستگاه به توسعه سیاسی نائل آئیم.

نتایج بررسی صلاحیت‌ داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم از سوی شورای نگهبان اعلام شد و همچنان نام زنان در میان تایید صلاحیت شده‌ها نیست؛ به عبارتی از میان 4 داوطلب زن ثبت نام شده برای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم (معادل 5 درصد از کل ثبت نام کنندگان)، هیچ یک برگ سبز صلاحیت را از شورای نگهبان دریافت نکردند. در این گزارش به بررسی مناصب عالی اجرایی پرداخته که تا امروز زنان توانسته‌اند در ساحت سیاسی ایران دست یابند یا به دلایل مختلف از رسیدن برخی از آنها باز ماندند.

تالکوت پارسونز و آنتونی گیدنز تلاش کرده اند تا به یک پرسش کانونی در جامعۀ سرمایه داری پاسخ دهند: با افزایش ثروت ملی و ثروت طبقۀ سرمایه دار، چگونه می‌توان عامۀ مردم را نسبت به کشور، تعلق خاطر آن‌ها به نظام سیاسی/اقتصادی، حفظ قرارداد اجتماعی و نظم عمومی تداوم بخشید؟ در پاسخ باید گفت که در اقتصاد سیاسی کشورها، سه بازیگر اصلی وجود دارد: حاکمیت، بخش خصوصی و عامۀ مردم (مصلحت عامه). سرنوشت سیاسی کشور‌ها تحت تاثیر دینامیکی است که در میان این سه بازیگر وجود دارد. ادبیات جهانی، واژه حکمرانی (تعامل دولت، بخش خصوصی و حقوق عامه) را بعنوان مبنای کنش متعادل و پیش رونده در حوزه‌های مختلف، مورد پذیرش قرار داده است. در خصوص ایران و در حوزه اقتصاد، این سوال مطرح می‌شود که چگونه با رویکرد حکمرانی، می‌توان اقدام به کاهش تورم دو رقمی در کشور نمود؟ در پاسخ باید گفت که، با توجه به هزینه‌های فزایندۀ نهاد دولت و ناترازی نظام بانکی، منابع مالی برای سرمایه گذاری در تولید و زیرساخت‌های کشور بسیار محدود بوده و یا به علت محدودیت استخراج و مشکلات فروش نفت، به حداقل رسیده است. برای حاکمیت، حفظ وضع موجود با اندکی تعدیل‌های مقطعی تنها راهبرد واقع بینانه خواهد بود، زیرا اصلاحات بنیادی اقتصاد کشور، خانه تکانی‌های جدی سیاسی، فرهنگی و امنیتی به همراه خواهد داشت و ائتلاف‌های متفاوت سیاسی را به وجود خواهد آورد. طبعاً هیچ حاکمیتی با دست خود ساخت قدرت خود را متزلزل نمی‌کند ضمن اینکه در گونه شناسی لذاتِ متصورِ بشر، هیچ لذتی بالاتر از لذت قدرت قرار نمی‌گیرد. حفظ وضع موجود، توان اجرای یک راهبرد دراز مدت را ندارد، اما با تعدیل‌های ماهانه و شکار فرصت‌های کوتاه مدت، قابلیت عملیاتی شدن را دارد.

از جمله سوالات بنیادینی که مردم در شرایط حاضر می‌پرسند این است که تا چه اندازه اتوپیایی که پس از انقلاب سال ۵۷ برای ایرانیان ترسیم شده بود، تحقق پیدا کرده است؟ با گذشت بیش از ۴۴ سال از عمر انقلاب آیا وعده‌هایی، چون حاکمیت قانون، تحقق اراده مردم، مردمسالاری، توسعه و... محقق شده اند؟ از دوران انقلاب و جنگ در دهه ۵۰ و ۶۰ خورشیدی گرفته تا برهه تحریم‌ها و کمبود‌ها و محرومیت‌های دهه‌های بعد، ایرانیان به امید تحقق دورنمایی بودند که در بحبوحه انقلاب برایشان ساخته شده بود. مردمی که دوم خرداد ۷۶ را رقم زدند، انتخابات ۹۲، ۹۶ و... را با مشارکت‌های بالا شکل دادند و در انتظار تحقق وعده‌ها نشستند و .... سه برخورد کاملا مشخص می‌توان با این نوع پرسشگری نمود. اول واپس زنی و انکار و زدن برجسب انحراف. دوم پیگیری اسیب شناسانه و بیان واقعیات و کناره گیری از توجیه گری و آماده سازی و اقدام برای اصلاح در گام دوم انقلاب. سوم، گفتن عبارت کلیشه‌ای به من چه و سیاست پدر مادر ندارد و کناره گیری از رسالت انسانی، شرعی، سیاسی خود. شما کدام راه را انتخاب می‌کنید و با کدام راهکار‌ها زاویه گرفته و می‌جنگید؟

علی ربیعی نوشت: من به وضوح نشانه‌هایی از یک هماهنگی اطلاعاتی، رسانه‌ای، سیاسی و حتی اقتصادی را در ترکیب شکل گرفته علیه ایران می‌بینم، اما متاسفانه یک فهم واقعی از مساله در داخل، دادن علائم و سیاست‌گذاری متناسب با این وضعیت را مشاهده نمی‌کنم. شاید هم هست و من اطلاع ندارم!

باکو سعی دارد با تنش زایی علیه ارمنستان و ایجاد یک مسیر ارتباطی جدید برای ارتباط با جهان خارج، تا حد زیادی انسداد ژئوپلیتیکی خودش را رفع کند و فرصت‌های تازه‌ای را نیز برای خود خلق کند. فرصت‌هایی که در حوزه‌های انرژی و ترانزیت کالا و به ویژه ارتباطات راهبردیِ طیف متنوعی از کنشگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای با شرق، می‌توانند حامل دستاورد‌های قابل توجهی برای جمهوری آذربایجان باشند.

حدادعادل رئیس شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب اسلامی گفت: آن آقایانی که مخالف فهرست دادن احزاب و جریان‌های سیاسی در انتخابات هستند، از این به بعد لیست انتخاباتی ندهند.

مهندس حسین احمدی سخنگوی حزب مجمع ایثارگران، ابر بحران ساز‌هایی که در کشور وجود دارد را بر شمرد و ریشه اصلی مشکلات، معضلات و مسائل اصلی که امروز در ایران با آن مواجه هستیم را «ساختار سیاسی قدرت» می‌داند و می‌گوید: شاید ساخت قدرت و عدم توسعه یافتگی کشور ما، فرصت‌های اقتصادی را فراهم نکرده که بتواند تضمین‌های لازم را از امور سیاسی و سیاستگذاری بگیرد به همین دلیل توقف توسعه‌ای که در کشور می‌بینیم یا در واقع ریشه بسیاری از مسایل ما به طور مبنایی، به امور سیاسی باز می‌گردد.

احمد بخارایی، مدیر گروه جامعه‌شناسی سیاسی در انجمن جامعه‌شناسی ایران درباره گسترش مدارس مذهبی غیر انتفاعی به سایت دیده بان ایران گفت: توزیع نابرابر قدرت و ثروت در بین گروه‌های خودی عامل مهم و اصلی تبعیض‌ها به شمار می‌رود به طوری‌که این گروه‌ها تمایل دارند فرزندان‌شان در مدارس خاص آموزش ببینند. این افراد در مناصب سیاسی کشور و در سمت‌های قانون‌گذاری تصمیماتی به نفع گروه‌های خودی گرفته‌اند و حلقه‌های این زنجیره در هر زمینه‌ای همدیگر را حمایت می‌کنند

هادیان گفت: تداوم وضعیت موجود مستلزم توافق موقت با ایران است که به موجب آن ایران با برخی شروط موافقت می‌کند و در ازای آن، میزانی از تخفیف در تحریم‌ها را دریافت می‌کند؛ شبیه به سلف برجام، یعنی برنامه اقدام مشترک.

از حدود پنج ماه پیش، پس از آنکه "مهسا امینی" توسط گشت ارشاد دستگیر و برای شرکت در کلاس آموزشی به ساختمان وزرا منتقل شد و نهایتا فوت کرد، انتقادات به ناکارآمدی گشت ارشاد بیشتر شد. در این بین آنچه اهمیت دارد سیاست‌های در پیش گرفته شده از سوی مسئولان برای ترویج عفاف و حجاب و نگاهی به تاریخچه ظهور الزام به رعایت حجاب در عرصه عمومی جامعه پس از انقلاب اسلامی است تا دریابیم این سیاست‌ها تا چه حد توانسته‌اند مردم را با خود همراه کنند. در همین راستا به منظور نگاهی گذرا به تاریخچه ظهور مانتو، گشت ارشاد و نیز چرایی مداخله حکومت در الزام به حجاب، خبرگزاری ایسنا در میز گرد «حجاب نماد حاکمیت، ابزار اعتراض» با بهاره آروین جامعه شناس و عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس و سینا کلهر جامعه شناس و معاون فرهنگی وزیر ورزش و جوانان به گفتگویی پرداخته است که مشروح این میزگرد در دو بخش منتشر می‌شود.

هشت مقام ارشد سعودی به مناسبت برگزاری نشست سالانه رهبران سیاسی و اقتصادی جهان در داووس، به سوئیس سفر کرده‌اند که یکی از بزرگترین هیات‌های ملی حاضر در نشست امسال مجمع جهانی اقتصاد به شمار می‌رود. این در حالی است که جای ایران کاملا خالی است. فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی، عصر سه‌شنبه در داووس گفت که کشورش در تلاش است تا راهی برای گفتگو با ایران به عنوان بهترین راه برای حل اختلاف‌ها بیابد.

روان‌شناسی سیاسی یکی از قلمرو‌هایی است که می‌تواند به باروری و اثرگذاری علمی و عملی سیاسی در ایران کمک کند، یعنی می‌تواند توضیح و تفسیر بهتری از پدیده‌های سیاسی ارائه کند؛ بخشی از این مهم در کتاب «روان‌شناسی سیاسی پادشاهان قاجاری» مورد تحلیل قرار گرفته است. در واقع، نویسنده کوشیده است تا با بررسی ابعاد توانمندی علمی پادشاهان قاجار در حوزه سیاست، قابلیت‌های روانی و اعتقادی پادشاهان قاجار در مقابله با ناکامی‌ها و مشکلات و در نهایت با ارایه تحلیلی از چارچوب‌های انگیزشی آنان، اراده گرایی و تصمیم گیری منجر به رخداد‌های سیاسی یا چاره اندیشی‌های واکنشی در برابر رخداد‌های سیاسی را تحلیل نماید.

رحمان قهرمانپور، کارشناس حوزه روابط بین‌الملل با بیان اینکه اساساً نتانیاهو با بزرگنمایی تهدید ایران برای اسرائیل توانست قدرت را به دست بگیرد اظهار می‌دارد: «جریانی سعی دارد مسأله ایران را به اصلی‌ترین تهدید امنیت ملی اسرائیل تبدیل کند و برخورد با ایران را موجه جلوه دهد.»

دکتر مهدی عسلی در یادداشتی به بیان جنبه‌هایی از دلایل عدم تحقق اهداف برنامه‌های توسعه در کشور پرداخته است. ایشان معتقد است: در داوری از عملکرد دستگاه برنامه‌ریزی کشور به نکاتی نظیر پیچیدگی موضوع برنامه‌ریزی اقتصادی و ایجاد سازگاری درونی بین بخش‌های مختلف سیستم اقتصادی در برنامه، تغییرات غیر قابل پیش‌بینی در متغیر‌های مهم اقتصادی خارج از کنترل دولت مانند درآمد‌های نفت در طول سال‌های برنامه و تاثیر عوامل سیاسی، توجه کافی نمی شود. دکتر عسلی معتقد است: کارشناسان اقتصادی و مدیران دستگاه برنامه‌ریزی در کشور به‌رغم میل خود نمی‌توانند برنامه‌های توسعه تنظیم کنند که بتوان با قطعیت از تحقق اهداف آن برنامه‌ها صحبت کرد. این موضوع هم به‌دلیل پیچیدگی‌های برنامه‌ریزی اقتصادی و برقراری سازگاری‌های بین بخشی هم تاثیر متغیر‌های خارجی و هم به‌دلیل عدم تعهد نخبگان سیاسی است.تفاوتی ندارد که این کارشناسان و مدیران در کدام دولت برنامه را بنویسند؛ پارامتر‌های بنیادی تعیین‌کننده هستند؛ بنابراین از این نظر متهم کردن مدیران و کارشناسان اقتصادی و برنامه‌ریزی کشور به ضعف و ناتوانی در تنظیم برنامه‌های واقع‌بینانه با اهداف قابل تحقق در بهترین حالت کم‌لطفی و در بیشتر اوقات فرافکنی است.

محبی‌نیا نماینده پیشین مجلس با بیان اینکه توصیه به پاکسازی‌های انقلابی دردی را دوا نمی‌کند، گفت: همانطور که اعتراض مردم که یک حق مسلم و همگانی بوده و توسط بعضی از اپوزیسیون به ابتذال کشیده می‌شود، متاسفانه مدیریت کلان در جامعه هم توسط بعضی از اصحاب قدرت به لودگی کشیده شده است.